Ένας από τους στόχους της πρωτοβουλίας RecOil είναι να συλλέξει στοιχεία για συστήματα συλλογής χρησιμοποιημένων μαγειρικών ελαίων και για καμπάνιες ενημέρωσης που έχουν ήδη εφαρμοστεί στις χώρες του RecOil: την Ελλάδα, το Βέλγιο, την Ισπανία, την Ιταλία, και την Πορτογαλία.
44 διαφορετικά συστήματα μελετήθηκαν για να εντοπιστούν κοινά σημεία ή κρίσιμες παράμετροι που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα των υφιστάμενων πρακτικών συλλογής και ανακύκλωσης χρησιμοποιημένων μαγειρικών ελαίων. Τα σημαντικότερα κοινά στοιχεία είναι:
1. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, με ελάχιστες εξαιρέσεις, οι τοπικές αρχές ή οι τοπικοί φορείς (π.χ. εταιρείες διαχείρισης απορριμμάτων ή ενέργειας) είναι οι κύριοι υποστηρικτές της πρωτοβουλίας. Η συμβολή τους είναι πολύ σημαντική για την ευαισθητοποίηση και συμμετοχή των πολιτών.
2. Οι εταιρείες συλλογής χρησιμοποιημένων μαγειρικών ελαίων συχνά δραστηριοποιούνται και στη διαδικασία μεταφοράς και μετατροπής τους σε βιοντίζελ (63% των απαντήσεων).
3. Η πλέον συνήθης μέθοδος συλλογής είναι η επιλογή πολυσύχναστων δημόσιων σημείων συλλογής, όπως σχολεία, σούπερ μάρκετ, χώροι στάθμευσης (πάρκινγκ), δημαρχεία ή άλλα δημοτικά κτήρια (33 από τα 44 συστήματα που μελετήθηκαν). Τα σημεία συλλογής τοποθετούνται σε τοποθεσίες εύκολα προσβάσιμες από μεγάλο αριθμό πολιτών (η μικρή απόσταση είναι βασική παράμετρος για τη χρήση του συστήματος). Τα σχολεία αποτελούν το πιο διαδεδομένο σημείο συλλογής.
4. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι πολίτες παραδίδουν τα χρησιμοποιημένα μαγειρικά έλαια σε φιάλες ή δοχεία που τους διαθέτουν οι εταιρείες/φορείς που εφαρμόζουν το σύστημα συλλογής (60% των απαντήσεων). Η συλλογή και η παράδοση του λαδιού θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο απλή για τον πολίτη. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι συλλογείς παρέχουν ειδικές χοάνες για να διευκολύνουν την μετάγγιση των χρησιμοποιημένων μαγειρικών λαδιών στη φιάλη. Δράσεις προώθησης, όπως διαγωνισμοί ή βραβεία για τους πολίτες που συμμετέχουν στην ανακύκλωση συμβάλλουν σημαντικά στη συγκέντρωση μεγαλύτερων ποσοτήτων (π.χ. παρθένο ελαιόλαδο ως αντιστάθμισμα για τα χρησιμοποιημένα μαγειρικά έλαια που συγκεντρώνουν).
5. Τα χρησιμοποιημένα μαγειρικά έλαια που συγκεντρώνονται ανταμείβονται συνήθως σε αγαθά και υπηρεσίες (57% των περιπτώσεων), όπως βιοντίζελ (π.χ.1 λίτρο βιοντίζελ ανά 7 λίτρα χρησιμοποιημένων μαγειρικών ελαίων, ή 5% της ετήσιας ποσότητας που συλλέγεται) καθώς και καθαριστικά ή απορρυπαντικά. Σε άλλες περιπτώσεις, τα χρησιμοποιημένα μαγειρικά έλαια αποπληρώνονται σε υπηρεσίες, όπως η οργάνωση του συστήματος συλλογής και μεταφοράς τους ή η παραγωγή ενημερωτικού υλικού και η υλοποίηση εκστρατειών ενημέρωσης.
6. Ο προορισμός των χρησιμοποιημένων μαγειρικών ελαίων που συλλέγονται είναι η παραγωγή βιοντίζελ (88% των περιπτώσεων). Το βιοντίζελ που παράγεται πωλείται στην αγορά (38%) και τμήμα του επιστρέφεται στους δημόσιους οργανισμούς που υποστηρίζουν την δράση για να το χρησιμοποιήσουν, για παράδειγμα στα δημοτικά λεωφορεία και φορτηγά (14%).
7. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, πραγματοποιήθηκε μεγάλη προωθητική καμπάνια μέσω ενημερωτικών φυλλαδίων, δημοσιευμάτων σε εφημερίδες, διαφημιστικών πινακίδων, διαφημίσεων σε λεωφορεία, ενημερωτικών εκπομπών στο ραδιόφωνο, ιστοσελίδων και μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ο κάδος συλλογής αποτελεί και ο ίδιος σημείο διαφήμισης. Η συμμετοχή των φορέων της τοπικής αγοράς, όπως ενώσεις καταναλωτών, ΜΚΟ, εταιρείες διαχείρισης απορριμμάτων, σύνδεσμοι επιχειρηματιών, επιμελητήρια, δημοτικών οργανισμών και επιχειρήσεων είναι σημαντική για την επιτυχία ενός συστήματος συλλογής. Οι παρουσιάσεις σε σχολεία, τα εργαστήρια με τους εκπαιδευτικούς και εκδηλώσεις ενημέρωσης των γονέων είναι από τις πιο αποτελεσματικές δράσεις προώθησης.
Σημεία προσοχής
Από τα συστήματα που μελετήθηκαν, εντοπίστηκαν τα παρακάτω κρίσιμα σημεία:
- Υγειονομική συντήρηση των σημείων συλλογής (καθαριότητα κάδου, διαρροές στο δρόμο)
- Ελλιπής ενημέρωση / προώθηση § Απόσταση σημείου συλλογής
- Ρύπανση των χρησιμοποιημένων μαγειρικών ελαίων από ορυκτέλαια
- Ρύπανση των δοχείων συλλογής των χρησιμοποιημένων μαγειρικών ελαίων από αστικά απόβλητα (π.χ. πλαστικό, γυαλί, οργανικά κλπ.).
- Η ποσότητα των χρησιμοποιημένων μαγειρικών ελαίων που συλλέγεται μπορεί να μην επαρκεί για τις ανάγκες εφοδιασμού των παραγωγών βιοντίζελ ή να καθιστά μη βιώσιμο το σύστημα συλλογής.
Analysis of previous experiences in UCO collection.
Compilation of UCO collection promotional campaigns.
Guidelines for UCO collection, transport and promotion campaigns based on previous experiences.
